«МЕКЕНИМ МЕНИН — КЫРГЫЗСТАН»

Билим берүү жана илим министрлиги Балдардын жана өспүрүмдөрдүн “Сейтек” улуттук борбору менен бирдикте 26-июндан 2-июлга чейин Чолпон-Ата шаарында “Кыргызстан — менин Мекеним” балдардын чыгармачылык фестиваль-сынагы башталды. Бүгүн хореографиялык ансамблдердин өнөрлөрүн жана комузчулардын комузда кол ойноткон өнөрүн калыстар тобу баалай башташты.

Эсиңиздерге сала кетейин фестивалдын максаты жана милдеттери Президент Садыр Жапаровдун «Инсанды адеп-ахлактык өнүктүрүү жана физикалык дене тарбиясын өстүрүү» токтому, ошондой эле «Кыргыз жараны» концепциясынын алкагында өтүп жатат. Ошону менен катар улуттук нарк боюнча программа бекитилген, ошолор аркылуу кыргыз балдарынын арасындагы таланттуу балдарды чыгаруу.

Республикалык сынак сегиз номинация менен өткөрүлөт: комузда кол ойнотуу, комузчулук ансамблдер, ошондой эле вокал, комуз менен ырдоо, элдик, улуттук бий, дүйнө элдеринин бийи, манас айтуу жана дастан айтуу.

Кыргыздын улуттук музыкалык аспаптары байыркы замандан тарта элдин жашоосун коштоп, кыйын учурларда да колдонулуп, бүгүнкү күнгө чейин жетти. Ата-бабаларыбыз комуз, кыл кыяк, темир комуз, чопо чоор, сыбызгы, шылдырак, добулбас, аса таяк ж.б. аспаптар менен көкүрөктө жаткан сезимдерин, толгонууларын билдирген мааниси терең күүлөрдү жараткан. Обон созуп, жүрөктөн чыккан ырларды дал ушул аспаптардын коштоосунда аткарышкан.

Азыркы илим менен техника саат сайын өсүп жаткан убакта ар бир атуулдун Мекенге болгон сүйүүсү, өз улуту менен сыймыктануу сезими болуусу шарт. Ушул шартта Балдардын жана өспүрүмдөрдүн “Сейтек” улуттук борбору кыргыз элинин баалуулуктары болгон, кылымдан кылымга аздектеп келген каада-салттарын, үрп-адатын, улуттук фольклордук аспаптардын, улутубуздун улуу мурасы болгон манас аэйтуу, дастанчылык өнөрүн өркүндөтүп, комузда кол ойнотуп, анын коштоосунда ырдоо, ыр-бий өнөрлөрүн аздектеп, жаңы калыпка келтирип, жайылтуу иретинде, өлкөбүздүн булуң бурчундагы жашаган жаш жеткинчектерди, өспүрүмдөрдү бири-бири менен чыгармачылык аркылуу достоштуруп, Кыргызстанда жашаган ар улуттун чыгармачылыгы менен таанышуу иретинде “Кыргызстан менин — Мекеним” балдардын чыгармачылык фестиваль-сынагына чогултуп отурат.

Балдардын өз тилине, маданиятына, тарыхына болгон кызыгууну өнүктүрүү жана тарбиялоо; таланттуу балдарды колдоо жана аларды элдин алдына чыгарууга шарт түзүү; республикабыздын аймактарында элдик оозеки чыгармаларды аткаруу, манас айтуу, кыргыздын улуттук аспаптарында кол ойноткон жеткинчектерди, жаштарды колдоо жана эл аралык деңгээлге чыгаруу; өсүп келе жаткан муунду, кыргыз элинин каада-салтын, үрп-адатын, улуттук маданиятын аздектеп, аларга аяр мамиле кылып, патриоттук сезимде өстүрүү; кыргыз элинин жана Кыргызстанда жашаган элдердин фольклордук маданиятын пропагандалап, башка улуттун балдары менен достук мамиле түзүү, маданий кызматташтыкты өркүндөтүү; аткаруучулук боюнча тажрыйба алмашуу жана кесиптик чеберчиликти жогорулатууну көздөрүн борбордун жетекчиси баса белгиледи.

Фестиваль-сынактын башкы милдеттеринин бири — балдарга адеп-ахлактык тарбия берүүгө, мекенчилдик, атуулдук сезимдерин өркүндөтүүгө, алардын ички дүйнөсүн руханий жактан байытууга өбөлгө түзүү.

Фестивалга чыгармачылык бий топтору менен, ырчылар, фольклордук топтор, кыргыздын улуттук аспаптарында кол ойноткон топтор катыша алат.

Катышуучулардын жашы: 9дан 17 жашка чейин, бий ансамблдин же фольклордук топтун саны 15 адамдан ашпашы керек.

Фестиваль-сынакка катышуучулардын жаш курактары: 9-10 жашка чейин, 10 -13 жашка чейин, 14-17 жашка чейинкилер.

Маселен, “Манас айтуу” боюнча номинация — “Манас” эпосунан бир үзүндү айтылышы керек, эпизоддун аталышы, үзүндү 5-7 минутадан ашпашы керек, облустан эки окуучуга чейин “Манас айтууга” катышууга уруксат. Артистизм, дикция, актердук чеберчиликте көркөм айтылышы, так айтылышы эске алынат. Дастан айтуу – эркин формада, дастандын аталышы, 5-7 минуталык, облустан эки окуучуга чейин дастан айтууга уруксат.

Комузчулардын ансамблдери, фольклордук топтор – бир тур менен, эки убакытта өткөрүлөт, эки чыгарма менен катышат, ансамблдин аткарган чыгармасы, ансамбль же топ даярдаган чыгарма же күү элге жайыла элек болушу шарт, экинчи чыгарма уюштуруу тобу аткарып берүүнү сунуштайт: “Маш ботой”, “Эргиме”, балдардын музыкалдуулугу, чеберчилик менен аткаруусу, аткаруу техникасы, чыгарманын узактыгы 3,5 минутадан ашпашы керек, ансамблде мектеп окуучулар 9 жаштан 17 жашка чейин болушу керек, костюм менен, соло комуз менен күү аткаруу , бир облустан эки окуучунун катышуусу шарт, же бир ансамблден бир окуучу соло күү аткаруусу шарт, костюмдун көрктүүлүгү эске алынат. Комуздун коштоосунда элдик ырдоо – балдардын музыкалдуулугун эске алуу менен бирге, дикциясы, аткаруучулук чеберчилиги эске алынат, чыгармалар патриоттук, жер, эне, Ата-Мекен жөнүндө темаларды камтышы керек, бир чыгарма элдик ыр аткарылышы шарт. Элдик бий номинациясы (кыргыз, дүйнө элдеринин бийлери). Бир кыргыз улуттук бий, экинчиси дүйнө элдеринин бир бийи аткарылышы керек, бийлер ансамблде аткарылышы шарт. Бий ансамблинин курамы 14 адамдан ашпашы керек. Жалгыз бийлеген катышуучулар кабыл алынбайт. Ал эми заманбап бий – ансамблде аткаруусу шарт. Бийлердин чеберчиликте, бир ритмде аткаруучулугу, балдардын музыкалдуулугу, эске алынат. Ансамблдин курамы 14 окуучудан ашпашы керек. Мындан сырткары вокал номинациясы боюнча өтөт – эки ыр болушу шарт, кыргызча ыр Ата-Мекен, жер, эне жөнүндө, экинчи ыр расмий тилде: патриоттук теманы камтышы керек.

Катышуучулардын программаларын баалоо, компетенттүү искусство чеберлеринен, Кыргыз Республикасынын маданиятка эмгеги сиңген ишмерлеринен, эмгек сиңирген артисттеринен, алдыңкы мугалимдеринен турган калыстар тобунун мүчөлөрү карашат.

Сынактын катышуучуларын алты унутулгус чыгармачылык күн күтөт: чыгармачылык коллективдердин сынактык, концерттик программалары, коноктордун программасы, Семенов жана Григорьев капчыгайына саякат, Ысык-Көлдүн жээгине теплоход аркылуу саякат жасоо, спорттук мелдештер, ар кандай эстафеталар өткөрүлөт.

Сынакка 500 бала катышып жатат. Бардык региондордон бирден коллектив бар. Манасчылар аз эмнегедир.