КОМБИНАТОРИКАНЫН ЭЛЕМЕНТТЕРИ

·       Окуучулар комбинация, комбинаторика деген түшүнүктөргө ээ болушат;

·       Орундаштыруу, орун алмаштыруу жана топтоштуруунун айырмачылыктарын билишет;

·       Комбинаториканын формулаларын пайдаланып мисал-маселелерди чыгара алышат.

8.4.3.37. Математикалык жоболорду ырааттуу логикалык ой жүгүртүүлөрдү жүргүзүү менен далилдейт жана аларды маселелерди чыгарууда колдонот. Өз оюн башкаларга далилдей алат;

8.4.3.37. Практикалык ишмердүүлүк жана турмуш менен байланышкан маселелерди чыгара алат.

Окуучулар практикалык ишмердүүлүгүндө зарыл болгон математикалык билимдерге жана көндүмдөргө (тактыкка, ырааттуулукка) ээ болушат.

— Көйгөйдүн берилишине жараша чыгаруу жолдорун сунуштайт.

Өз алдынчалуулук, сынчылдык, математикалык каражаттар менен реалдуу турмуштагы процесстерди салыштырып, анализдей алышат.

— Өз позициясын коргой алат же өз катасын моюнуна ала билет.

сы

ишмердүүлүгү

6 окуучу учурашканда канча кол алышуу болгондугун доскага жазат.

Мээ чабуулу:

Биз класста 6 окуучу кол алышып учурашса, канча болоорун өз көзүбүз менен көрдүк. Эми ушундай эле 10 адам учурашса, канча кол алышуу болоорун ойлонуп көргүлөчү.

Сабактын максатын окуучулар менен биргеликте талкуулап, бүгүн жогорудагыдай маселелерди кантип математикалык жол менен эсептөөгө болоорун үйрөнөрүбүздү айтат. Баалоо критерийлери менен тааныштырат.

Окуучулар ар кандай жол менен, кааласа дагы бир жолу тажрыйба жасап көрүп, 10 адамдын учурашуусун эсептеп чыгат.

Аларды бири-бирине сүйлөбөй, үн чыгарып гана бири-бирин табуусу керектигин айтат.

Көйгөй: 10 адам кафеге кирип орундуктарга «Сиз олтуруңуз, жок, Сиз олтуруңуз» — деп сыйлаша баштайт. Бири — бойго карап олтуралы десе, экинчиси — жашка карап олтуралы дейт. Аларды көргөн администратор: “Азыр каалагандай олтура бергиле жана күндө ушул жерге келип, ордунарды ар түрдүү кылып алмаштырып олтургула. Мүмкүн болгон бардык комбинацияны жасап бүтүп, кайра ушундай болуп олтуруу вариантына жеткенде мен силерге күндө бекер тамак бере баштайм” дейт.

Суроо: Алар канча күндөн кийин бекер тамак жей алат?

Мугалим туура же туура эмес деп четке какпастан, ар бир топтун жообун доскага жазат.

9, 5, 3 цифраларын пайдаланып, канча ар түрдүү 3 орундуу сан жазууга болот (бир цифра бир санда 2 жолу кайталанбашы зарыл)?

n элементтен турган орун алмаштыруу деп бардык элементтерди курамында кармаган жана элементтердин турган орду менен айырмаланган комбинацияларды айтабыз

™

формуласы менен эсептелет

3-тапшырма

A, B, C, D тамгаларын пайдаланып, канча ар түрдүү 2 тамгадан турган сөз жазууга болот? (тамгалары кайталанбаган)

™ P.S. Математикалык сөз — бул — эки же андан ашык тамгалардын комбинациясы.

n элементтен m элементти орундаштыруу деп   элементтери же элементтеринин жайгашкан ирети боюнча айырмаланган комбинацияларды айтабыз.

™

формуласы менен эсептелет.

4-тапшырма

Дүкөндө роза, пион, тюльпан, нарцисс жана астра гүлдөрү бар. Белекбек апасынын туулган күнүнө 3 даана, 3 түрдүү гүлдөн турган өзгөчө букет алууну чечти. Дүкөнчү канча ар түрдүү букетти ага сунуштай алат?

Окуучуларга гүлдөрдүн сүрөтү түшүрүлгөн кагаздарды таркатып берет.

n элементтен m элементти топтоштуруу деп элементтеринин курамы менен айырмаланган комбинацияларды айтабыз

™

формуласы менен эсептелет

8.4.2.36

Жогорку маселени формуланын жардамы менен чыгарышат жана тууралыгына ынанышат.

Эки тамгадан турган бардык сөздөрдү жазып чыгат.

3-тапшырманы формуланын жардамы менен дагы бир жолу текшерет.

8.4.3.37

Гүлдөрдүн сүрөтү түшүрүлгөн кагаздардан букеттердин комбинациясын түзөт, б.а. мүмкүн болгон ар түрдүү букеттерди жасап чыгат.

4-тапшырманын жообун формуланы пайдаланып дагы бир жолу текшерип чыгат.

10!=3 628 800 күн

10 миң жылдан кийин кафе бекер тамак берет дегенди билдирет.

2-топ: Орун алмаштыруунун мисалдарын чыгаруу;

3-топ: Топтоштуруунун мисалдарын  чыгаруу.

Анча түшүнбөдүм — (сары)

Таптакыр түшүнбөдүм — (кызыл) деген кагаздарды окуучулардын санына жараша даярдап коет.