УЧУРДУН  МУГАЛИМИ — КЕЛЕЧЕКТИН ҮМҮТҮ

Мугалимдик кесип  —  ардактуу, сыймыктуу, түйшүктүү  жана жоопкерчиликтүү. Ошону менен бирге ал абдан чыдамкайлык менен сабырдуулукту  талап кылат.  Баланы өз баласындай сүйүп, боорукер, мээримдүү болуу менен балдардын  сүйүүсүнө арзыйт. Балдардын сабаттуулугун ачып, айлана-чөйрөгө, дүйнөгө болгон көз карашын  калыптандыруу — мугалимдин милдети.

Үй-бүлөдө баланы тарбиялоо ата-эненин милдети болсо, мектепке келгенден баштап, балага тарбия, билим берүү мугалимдин милдети. Ар бир мезгилдин, ар бир учурдун  мугалими, өзгөчө касиет, сапаттарга ээ болгон.  Кыргыз элинин залкар жазуучусу Чыңгыз Айтматовдун “Биринчи мугалим” чыгармасында, башкы каарман Дүйшөн агайыбыз балдардын сабатын ачуу үчүн кандай гана  тоскоолдуктарды жеңип, кыйынчылыктарга чыдады.   “Мугалим мөмөлүү – дарак”  деп бекеринен айтылбаган. Мугалим ар бир окуучусунун ийгилиги, жетишкендиги менен сыймыктанып жашап келет. Ч.Айтматовдун “Адамга эң кыйыны күн сайын адам болуу” деген сөзү, ар бир окуучубузга таандык. Окуучуларым акыл-эстүү, элин-жерин сүйгөн, эли-жери үчүн ак кызмат кылган инсандар болсо деп, ар бир мугалим тилек кылат. Ошондуктан ар бир учурдун мугалимдеринин түйшүктүү эмгеги зор, сыйга татыктуу.

Жалпы мааниде — “Учурдун мугалими” деген сөз азыркы доордун мугалими, заманбап мугалим дегенди билдирет. Ал учурдагы технологиялык, социалдык жана билим берүү тенденцияларына ылайык иш алып барган педагог болуп саналат.
Мисалы, санариптик сабаттуу, онлайн жана оффлайн форматтарды айкалыштырып окутат. Ал окуучунун жекече өзгөчөлүгүн эске алат. Креативдүү, жаңычыл методдорду колдонот. Ошондой эле маалыматты берүүчү гана эмес, багыт берүүчү, мотивациялоочу ролдо болот.

Кыргызстанда жана башка өлкөлөрдө “Жылдын мугалими”, “Учурдун мугалими” деген аталыштагы педагогдор үчүн сынактар өткөрүлүп турат. Бул учурда “Учурдун мугалими” — бул мыкты педагогдордун арасында өз ишинде мыктылыгы менен айырмаланган, заман талабына жооп берген мугалимдерге берилген наам болушу мүмкүн.

Учурдун мугалими — замандын талабына жооп берген педагог. Азыркы доор — тездик менен өнүгүп жаткан технологиялардын, маалымат агымынын жана өзгөрүүлөрдүн доору. Мындай заманда мугалим жөн гана сабак өтүүчү эмес, окуучунун өнүгүүсүн жетектеген, жекече мамиле кура билген, шыктандырган инсан болушу керек. Ошондуктан бүгүнкү күндө “учурдун мугалими” деген түшүнүк өзгөчө мааниге ээ болуп турат.

1. Учурдун мугалиминин негизги сапаттары

• Заманбап технологияларды колдоно билет (интерактивдүү такта, онлайн платформалар, жасалма интеллект ж.б.);
• Педагогикалык чеберчилиги менен бирге адамдык баалуулуктарды карманат;
• Ар бир окуучунун өзгөчөлүгүн байкап, жекече окутууну ишке ашырат;
• Өзүн тынымсыз өнүктүрүп, жаңы методдорду үйрөнүүгө даяр;
• Коммуникациялык жөндөмү күчтүү, ата-эне, коом, кесиптеш менен тыгыз байланышта иштейт.

2. Учурдун мугалиминин миссиясы
   Мугалим — бул билим гана берген адам эмес, келечек муундун дүйнө таанымын калыптандыруучу инсан. Ал жаштарды мекенчилдикке, адамгерчиликке, жоопкерчиликке тарбиялайт.
   Учурдун мугалими:

• Окуучуну “китептеги билим” менен эле чектебей, чыныгы жашоого даярдайт;
• Сынчыл ой жүгүртүүгө, чыгармачылыкка үйрөтөт;
• Билим берүүнүн инновациялык ыкмаларын колдонот.

3. Мисал катары
   2025-жылы өткөн “Жылдын мыкты мугалими” республикалык сынагында баш байгени Ысык-Көл облусунун мугалими Элзат Асанова жеңип алды. Анын сабак берүүдө жаңычыл ыкмаларды колдонушу, окуучуларды илимий долбоорлорго тартуусу — бүгүнкү күндүн мугалимине үлгү болчу иш.

Учурдун мугалими — бул билимдүү, чыгармачыл жана коомго үлгү боло алган инсан. Ал келечектин пайдубалын түптөгөн адам. Ар бир мугалимдин милдети — баланын жүрөгүнөн билимге болгон кызыгуу отун жагуу.

Гүлүмкан АСАНКАДЫРОВА, профессор А.Молдокулов атындагы Улуттук инновациялык технологиялар мектеп-лицейинин башталгыч класстар мугалими, Кыргыз Республикасына эмгек сиңирген мугалими, Бишкек шаары